Ένας θαυμάσιος διάλογος έχει ξεκινήσει στη Γαλλία, σχετικά με τη διδασκαλία της θρησκείας. Στον διάσημο διανοούμενο Ρεζίς Ντεμπρέ ανατέθηκε μια εισήγηση κι εκείνος, ενόψει της θρησκευτικής απαιδευσίας που αποτελεί κατ’ ουσίαν κενό πολιτισμικής μνήμης, αφού όσα συνεισέφερε η θρησκεία στον ευρωπαϊκό πολιτισμό έχουν εξοριστεί από τις γαλλικές αίθουσες διδασκαλίας, προτείνει νέα προσέγγιση του θρησκευτικού φαινομένου, όχι δια της επανεισαγωγής του μαθήματος των θρησκευτικών αλλά διαθεματικά, μέσα από άλλα μαθήματα (Ρ. Ντεμπρέ, Η διδασκαλία της θρησκείας στο ουδετερόθρησκο σχολείο, εκδ. Εστία). Βασικές του θέσεις: δεν πρέπει να συγχέεται κατήχηση και γνώση, η αναζήτηση (μεταφυσικού) νοήματος είναι μια κοινωνική πραγματικότητα που το σχολείο πρέπει να λαμβάνει υπόψη αλλά οι θρησκείες δεν έχουν το μονοπώλιο νοήματος, ο εξοστρακισμός του θρησκευτικού φαινομένου από την εκπαίδευση ευνοεί την παθολογία του φαινομένου, η προσέγγιση της θρησκείας ως πολιτισμικού γεγονότος στο πλαίσιο της δημόσιας εκπαίδευσης δεν αντιμάχεται τη λατρεία που αποτελεί ιδιωτική εθελοντική δέσμευση και τέλος, η διδακτική δεοντολογία προϋποθέτει την αναστολή προσωπικών πεποιθήσεων.
Το Ευρωπαϊκό εκκρεμές κινείται μεταξύ δύο άκρων, της γαλλικής λαϊκότητας και της ελληνικής σύζευξης έθνους- ορθοδοξίας. Αφού εκεί αναθεωρείται το διαζύγιο της εκπαίδευσης από το θρησκευτικό φαινόμενο, μήπως είναι η ώρα κι εδώ να επανεξετάσουμε το γάμο της παιδείας με τη μία και μόνη θρησκεία; Αν δηλαδή εκεί, χωρίς να εγκαταλείπουν την ουδετεροθρησκεία, αναγνωρίζουν πως η θρησκεία δε μπορεί να είναι παντελώς απούσα από το σχολείο, μήπως κι εδώ μπορούμε να αναγνωρίσουμε πως οι υπόλοιπες, πλην ορθοδοξίας, θρησκείες ή η άρνηση θρησκευτικής πίστης δε μπορούν να είναι απούσες από το σχολείο; Όσο δε το μωσαϊκό των μαθητών μας γίνεται όλο και πιο ποικιλόθρησκο, η ανάγκη να ανταποκρίνεται στοιχειωδώς η παρεχόμενη γνώση στη βιωμένη πραγματικότητα των μαθητών και των καιρών γίνεται επιτακτική.
Ακούω ήδη την ερώτηση: προτείνεις δηλαδή να εξοριστεί η ορθοδοξία από το σχολείο; Όχι. Η ορθοδοξία είναι συστατικό στοιχείο της ελληνικής ταυτότητας -ναρκοθετημένος ο όρος αλλά βοηθά τη συλλογιστική μας- και δε μπορεί παρά να έχει ουσιαστική θέση στην ελληνική εκπαίδευση, ειδάλλως πολλές διδακτικές προσεγγίσεις θα ήταν λειψές, στην ιστορία, στην τέχνη ή τη λογοτεχνία. Παράλληλα όμως πρέπει να αναδεικνύεται ο ρόλος όλων των θρησκευτικών παραδόσεων στον πολιτισμό. Ο ισχύων ομολογιακός χαρακτήρας του μαθήματος των θρησκευτικών απέχει πολύ από μια τέτοια λογική. Η κατηχητική μονοκαλλιέργεια της μίας θρησκείας και η απαξιωτική σιωπή για τις υπόλοιπες επιδρούν διαχωριστικά. Αντίθετα, η εμβάθυνση στον πολιτισμικό ρόλο της θρησκείας, η μελέτη της ορθοδοξίας ως στοιχείου της ελληνικής ταυτότητας θα λειτουργούσαν συνεκτικά, ως κλειδί για όσους, έλληνες ή αλλοδαπούς, χριστιανούς ή αλλόδοξους, μαθητές καλούνται να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο «της ελληνικής παιδείας μετέχοντες». Αυτή δηλαδή που πρέπει να εξοβελιστεί είναι η οπαδική λογική «να μετρηθούμε κι οι περισσότεροι, δηλαδή οι ορθόδοξοι, ορίζουμε τους κανόνες».
Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ
αντίφωνο 