Ποδόσφαιρο στη γη των φτωχών

Η διεξαγωγή του παγκόσμιου κυπέλου ποδοσφαίρου στη μαύρη ήπειρο είναι διπλά γοητευτική. Το άθλημα των φτωχών επισκέπτεται τη γη των φτωχών.

Δικαιολογούνται λοιπόν και μερικές υπερβολές:
«Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι µια μέρα οι ιστορικοί θα θυμούνται το Μουντιάλ 2010 σαν τη στιγμή που η Αφρική στάθηκε όρθια και αποφασιστικά αντέστρεψε το αιώνιο ρεύμα φτώχειας και συγκρούσεων» έγραψε ο Πρόεδρος Mbeki, ενώ κατά τον επικεφαλής των διοργανωτών Jordaan «Η διοργάνωση του Κυπέλου μπορεί να είναι μεγαλύτερη στιγμή για τη Ν. Αφρική ακόμα και από το τέλος του απαρτχάιντ».
Πιστοί και λιγότερο πιστοί του ποδοσφαίρου νιώθουν τον πλανητικό πυρετό. Μακριά λοιπόν από εμάς κάποια μεμψίμοιρη πολιτική ορθότητα. Μερικά στοιχεία όμως δύσκολα παραβλέπονται.
Η Ν. Αφρική είναι 129η μεταξύ των 182 μελών του ΟΗΕ στους Δείκτες Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI).
Συνυπολογίζοντας το ΑΕΠ, πρόκειται για την πιο άνιση χώρα του πλανήτη.
Το 43% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από δύο δολάρια τη μέρα.
Το προσδόκιμο ζωής έχει πέσει κατά 13 χρόνια: ο ιός του AIDS τρέφεται από τη φτώχεια και την κυβερνητική εγκληματική εθελοτυφλία.

Αυτή είναι λοιπόν η χώρα όπου γίνεται το Μουντιάλ. Το κόστος του φαίνεται ακόμα πιο δυσανάλογο αν συνυπολογίσουμε τις χαμηλότατες δημόσιες επενδύσεις και το ανύπαρκτο κράτος πρόνοιας. Τα μέτρα μάλιστα που λήφθηκαν ενόψει των αγώνων (εκκενώσεις αστικών περιοχών, κράτηση αστέγων σε «προσωρινές περιοχές μετεγκατάστασης», φυλάκιση παιδιών του δρόμου) παραλληλίζονται από κάποιους με την εποχή του απαρτχάιντ (Chris Rodrigues, Guardian, 6/5). Ανιστόρητη αλλά χαρακτηριστική υπερβολή.

Όμως, η ανάληψη της διοργάνωσης αμφισβητείται και στο εσωτερικό της χώρας. Ο συνταγματολόγος Pierre de Vos (Παν/μιο Cape Town) επιτίθεται στην Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία: η FIFA είναι μια αυταρχική αρχή που επιδιώκει τεράστια κέρδη και επιβάλλει απίθανους περιορισμούς. Αγνόησε πλήρως τις ανάγκες των πόλεων. Απαίτησε «εκκαθάριση» των αστέγων. Οι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι απαγορεύεται να μιλήσουν για μη κερδοσκοπικούς ή ιδεολογικούς σκοπούς που… εμποδίζουν τους θεατές να απολαύσουν τους αγώνες! Ο Pierre de Vos καταγγέλλει παραβιάσεις του συντάγματος στο πλαίσιο μιας διοργάνωσης που αντλεί δημόσιο χρήμα αλλά λειτουργεί σαν ιδιωτική επιχείρηση.

Η ανάθεση μέγκα-διοργανώσεων σε χώρες του Τρίτου Κόσμου επιβεβαιώνει πανηγυρικά την τεράστια απόσταση που χωρίζει τους σχεδιασμούς οικονομικών και πολιτικών ελίτ από τις βασικές ανάγκες του πληθυσμού. Ο χορός εκατομμυρίων του Μουντιάλ δεν θα βελτιώσει τα αποδιαρθρωμένα συστήματα εκπαίδευσης, περίθαλψης, στέγης και αγοράς εργασίας.

Από την άλλη, διόλου αμελητέα η συγκινησιακή επίδραση της γιορτής, ιδίως σε έναν λαό σημαδεμένο από την τσιγκουνιά της Ιστορίας και δι’ αυτού σε όλη την Αφρική.
Και, πάντως, οι προβληματισμοί γίνονται όλο και πιο αχνοί καθώς απολαμβάνουμε τις μεγάλες ποδοσφαιρικές μηχανές κάτω από τον αφρικανικό ήλιο.

Υγ. Αμβλύνεται και η ιστορική μνήμη σε τέτοιες περιπτώσεις. Ένα γήπεδο μετονομάστηκε σε Coca-Cola Park Stadium, προφανώς για να τιμηθεί η πείσμων άρνηση της πολυεθνικής εταιρίας να στηρίξει το διεθνές μποϊκοτάζ κατά του απαρτχάιντ…