Το Ισραήλ και η πυξίδα της ευαισθησίας

Η φονική βία των κομάντος και οι καταγγελίες για βίαιη μεταχείριση των συλληφθέντων προκάλεσαν διεθνή θυμό που επιτάθηκε από τις ασόβαρες δικαιολογίες των Ισραηλινών αρχών. Εδώ και καιρό, η ερμηνεία των αντιδράσεων του Ισραήλ ξεφεύγει από το πεδίο της πολιτικής επιστήμης. Ο φόβος του γίνεται όλο και φονικότερος.

Όπως έγραψε ο Eyad Sarraj (Πρόεδρος του Προγράμματος Πνευματικής Υγείας Κοινότητας της Γάζας, ιδρυτής της Διεθνούς Καμπάνιας για τον Τερματισμό της Πολιορκίας): “Η καταφυγή στην ωμή βία είναι έκφραση φόβου. Ως ψυχολόγος και κάτοικος της Γάζας, καταλαβαίνω τη χρήση ισχύος από το Ισραήλ ως σύμπτωμα δομικής παθολογίας. Καταφεύγει στην μέγιστη βία ως μορφή εκφοβισμού. Όμως αυτή είναι η επιλογή του αδύναμου. Είναι πιθανό ότι μέσω των πράξεών του, σφίγγει τη δική του θηλιά”. (The National, 1/6).

Ως αποτέλεσμα της ίδιας ψυχοπαθολογίας, μειώνονται οι φωνές της  λογικής εντός του Ισραήλ. Η κοινωνία ανέχεται ή στηρίζει την παράνοια. Θεάται το κράτος να επιβάλλει συλλογική τιμωρία στους κατοίκους της Γάζας, να οδεύει προς την κατασκευή ενός νέου απαρτχάιντ, να βυθίζεται στην καταστροφική δίνη μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας.

Λίγοι θα διαφωνήσουν σε αυτά. Τα δύσκολα είναι άλλα και αφορούν εμάς. Η δυτική κοινή γνώμη απορρίπτει επιτέλους την ανεκτικότητα της πολιτικής τάξης έναντι του Ισραήλ, πράγμα εξαιρετικά θετικό. Όμως, η απόρριψη αυτή δεν πρέπει να απενοχοποιήσει τις θεωρίες συλλογικής ευθύνης που κυριαρχούν στις αραβικές χώρες και τροφοδοτούν την Ισραηλινή τυφλότητα. Οι θεωρίες αυτές ευδοκιμούν και σε εμάς και πρέπει να μας βρίσκουν ασυμβίβαστα αντίθετους. Σε αυτές φωλιάζει ο αντισημιτισμός που διακρίνουμε σε ορισμένους φορείς αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους.

Από την άλλη, δεν είναι κάθε κριτική κατά του Ισραήλ προϊόν αντισημιτισμού. Αυτό το σόφισμα έχει προ πολλού εκμετρήσει τον βίο και εκτίθενται όσοι το διακινούν.

Εντέλει, η τραγωδία της Μέσης Ανατολής είναι ότι εκεί πηγάζουν και αλληλοτροφοδοτούνται οι δύο παράλληλες διαδικασίες αυτοθυματοποίησης Εβραίων και Μουσουλμάνων.

Στο Ισραήλ δοκιμάζεται η έννοια της αντικειμενικότητας που δεν περιορίζεται, όπως κάποιοι νομίζουν, στην ισόρροπη δημοσίευση ανακοινώσεων των εμπλεκόμενων μερών. Αυτή είναι μια εν ολίγοις μηχανιστική εκ του ασφαλούς διαδικασία που κουτσά στραβά βοήθησε το ανθρωπιστικό κίνημα να τα βγάλει πέρα κατά τον ψυχρό πόλεμο.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αντικειμενικότητα είναι η ανυποχώρητη επίκληση και εφαρμογή των ίδιων αρχών σε κάθε περίπτωση. Δεν αρκεί λοιπόν η γενικόλογη τήρηση ίσων αποστάσεων. Χρειάζεται διαρκής, βασανιστική έρευνα των γεγονότων και αμφισβήτηση κάθε «αυτονόητης αλήθειας». Η αντικειμενικότητα δεν αποκλείει την υποστήριξη της μιας πλευράς με όρους και για λόγους ανθρωπιστικούς και αυτό πρέπει να γίνεται με θάρρος και παρρησία. Πρέπει όμως να συνοδεύεται από εκείνη την κριτική αλληλεγγύη που απορρίπτει τις μεταφυσικές, μισαλλόδοξες αντιλήψεις περί αιώνιου καλού και κακού. Πρέπει δηλαδή να είμαστε πολύ αυστηροί με όποιους υποστηρίζουμε.

Και πάνω απ’ όλα, δεν νοείται ανθρωπισμός α λα καρτ προς ομόδοξους μόνο, προς ανατολικούς μόνο, προς αντιαμερικανούς μόνο. Για τον ίδιο λόγο που δεν νοείται ανθρωπισμός υπό προϋποθέσεις, όπως η αποκήρυξη της τρομοκρατίας που η Δύση ζητά από τους Παλαιστίνιους.

Η βία κατά του στολίσκου δικαιώνει την ιδιαίτερη ευαισθησία μας απέναντι στους πολύπαθους αμάχους της Γάζας. Ας μη θεωρήσουμε όμως ότι δικαιώνει ες αεί οποιαδήποτε επιλεκτική πυξίδα στους στολίσκους της ευαισθησίας μας.