Συχνά, ρεπορτάζ που αναφέρονται στον νόμο για την ιθαγένεια συνοδεύονται από εικόνες εξαθλιωμένων αφρικανών μεταναστών υπό κράτηση. Τι σχέση έχουν αυτοί οι φτωχοδιάβολοι με την ιθαγένεια; Ουσιαστικά καμιά. Πρόκειται για την ίδια σύγχυση που συνοδεύει κάθε συζήτηση περί ιθαγένειας. Και αν δεχτούμε ότι κάποια δημοσιογραφική αμέλεια μπορεί να συγχωρείται, δεν ισχύει το ίδιο για την πολιτική δολιότητα. Γιατί δολιότητα υποκρύπτει η συνειδητή συσχέτιση της ιθαγένειας με την παράνομη μετανάστευση και συνεκδοχικά με τα ζητήματα ασφάλειας. Πρόκειται για συντεταγμένη διαστρέβλωση της πραγματικότητας η οποία γενικεύτηκε και αποδίδει πλούσιους καρπούς στους γεννήτορές της.
Θύματα αυτής της διαστρέβλωσης μάλλον έπεσαν και οι συντάκτες της προγραμματικής συμφωνίας των τριών κομμάτων, αφού ενέταξαν ατυχώς στο κεφάλαιο «Παράνομη μετανάστευση και Ασφάλεια» την πρόβλεψη για «Προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου για απόδοση ιθαγένειας σε συνδυασμό με τις σύγχρονες εξελίξεις και σε αντιστοίχηση με τα ισχύοντα σε ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια προβλήματα». Σε κάθε περίπτωση πάντως, την προηγούμενη εβδομάδα άνοιξε διάπλατα η δημόσια συζήτηση για την αλλαγή του Ν.3838. Μετά τις προτάσεις από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τη Χρυσή Αυγή, ο κ. Στυλιανίδης προανήγγειλε αλλαγή του νόμου. Μένει να δούμε τις ακριβείς τελικές προβλέψεις για τις προϋποθέσεις απόκτησης ιθαγένειας.
Η κυβέρνηση δεν μιλά για κατάργηση του νόμου αλλά για αυστηροποίηση. Πρόκειται για μετατόπιση της Νέας Δημοκρατίας σε καταφανώς ηπιότερη κατεύθυνση, ενδεχομένως υπό την πίεση των άλλων δύο εταίρων και κυρίως της ΔΗΜΑΡ. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ, καθαρμένο μάλιστα από το «στίγμα Ραγκούση», δύσκολα θα όρθωνε ανάστημα για την ιθαγένεια των μεταναστών, όπως θλιβερά ψοφοδεές δεν στήριξε τον νόμο ούτε όταν τον νομοθετούσε. Σήμερα πάντως, μετά την επικράτηση της ΝΔ και τον σχηματισμό στα δεξιά της ενός ευδιάκριτου ακροδεξιού μπλοκ, εθνολαϊκιστικής ή νεοναζιστικής κοπής, ο νόμος δύσκολα θα μπορούσε να διατηρηθεί ως έχει.
Εξάλλου, η συρρίκνωση της πρόσβασης στην ιθαγένεια, έστω και ως διακύβευμα κυρίως στο χώρο του φαντασιακού, αντανακλά τη βούληση του εκλογικού σώματος. Σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης, η συρρίκνωση αυτή ως προανάκρουσμα συνολικής υποχώρησης των αρχών μιας ανοιχτής κοινωνίας δεν προκαλεί έκπληξη. Υπό τις συνθήκες αυτές, λοιπόν, εάν τελικά διασωθεί με ανεκτούς όρους το πνεύμα του Ν.3838 θα πρόκειται για μια μικρή νίκη εντός της ήττας.
Επιπλέον, ας μην παραγνωρίζουμε πως ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της ολοένα και μεγαλύτερης αυστηροποίησης του νόμου. Όσο οι εξελίξεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο θα επιδεινώνονται και οι συνακόλουθες πιέσεις στην κυβέρνηση θα εντείνονται, τόσο το μεταναστευτικό θα αναδεικνύεται σε προνομιακό πεδίο επίδειξης συνεπούς ισχύος. Στο γήπεδο της μετανάστευσης, οι πιέσεις προς την κυβέρνηση εκ δεξιών θα είναι σαφέστατα ισχυρότερες από τις αντίστοιχες εξ αριστερών και το έδαφος θα γίνεται ολισθηρότερο. Όσοι μιλούν για αρχές του κράτους δικαίου ίσως πρέπει να εύχονται μια σύντομη διευθέτηση του ζητήματος της ιθαγένειας με τους τωρινούς όρους παρά μια μεταγενέστερη διαχείρισή του με πολύ δυσμενέστερους.
Οι παραπάνω εκτιμήσεις του γενικότερου πλαισίου συμπληρώνονται από ορισμένα αδιαμφισβήτητα στοιχεία. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, η Ελλάδα δεν προχωρεί σε αθρόες πολιτογραφήσεις αλλοδαπών και σε «μαζικές ελληνοποιήσεις» όπως ανακριβώς και κατά κόρον διακινείται από ΜΜΕ, πολιτικούς σχηματισμούς και διαδικτυακά χαλκεία. Μετά τον Ν.3838 πραγματοποιούνται οι μισές πολιτογραφήσεις συγκριτικά με το 2009 και μάλιστα με διαφανείς διαδικασίες, καθώς οι αιτήσεις εξετάζονται από επιτροπές που έχουν συσταθεί για τον σκοπό αυτό. Η συντριπτική πλειονότητα χορήγησης της ελληνικής ιθαγένειας αφορά ομογενείς, ενώ σε οικονομικούς μετανάστες ο αριθμός είναι ελάχιστος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι λοιπόν μάλλον η ανεπαρκής εφαρμογή του νόμου και οι ελλείψεις στις απαιτούμενες δομές παρά η καταχρηστική παροχή ιθαγένειας.
Η αυστηροποίηση του νόμου θα εκπέμψει ένα μήνυμα περιχαράκωσης, μήνυμα ιδιαίτερα αρνητικό σε περίοδο αυξημένης έντασης του ξενοφοβικού κλίματος και ανόδου του ρατσιστικού λόγου και της βίας με ρατσιστικό κίνητρο. Πρόκειται για μια συζήτηση περί όνου σκιάς και μακριά από όσα αποτελούν τα μεγάλα προβλήματα συνοχής και διαβίωσης τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας με όρους στοιχειώδους αξιοπρέπειας. Η δημοφιλής διατύπωση «ο λαθρονόμος Ραγκούση θα κάνει την Ελλάδα πόλο έλξης μεταναστών» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του τρόπου με τον οποίο η λαίμαργη Ακροδεξιά προωθεί την ατζέντα της, βασισμένη στη δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας φόβου.
Εν κατακλείδι, θεωρώ το διαφαινόμενο μέτριο κλείσιμο της ιθαγενειακής στρόφιγγας ως αποτέλεσμα ενός εύλογου συμβιβασμού με βάση τη σύνθεση της κυβερνητικής συμμαχίας και τις διαθέσεις του εκλογικού σώματος. Αυτή η θεώρηση δεν αναιρεί όμως το αρνητικό πρόσημο της αλλαγής του νόμου, με γνώμονα την επιδιωκόμενη ένταξη των αλλοδαπών που ζουν νόμιμα στην Ελλάδα για μεγάλο διάστημα και έχουν αναπτύξει βιοτικούς δεσμούς με τη χώρα.
αντίφωνο 
Το ρεαλισμό τον σέβομαι ακόμη και όταν προσλαμβάνει διαστάσεις ηττοπάθειας, ο εξωραϊσμός όμως με ανατριχιάζει όταν προσλαμβάνει διαστάσεις λωτοφαγίας.
Μπα, ώστε «η συρρίκνωση της πρόσβασης στην ιθαγένεια … αντανακλά τη βούληση του εκλογικού σώματος»; Ε τότε ας την καταπιούμε αμάσητη (και αμαχητί).
Μπα, ώστε «εάν τελικά διασωθεί με ανεκτούς όρους το πνεύμα του νόμου 3838 θα πρόκειται για μια μικρή νίκη εντός της ήττας»; Ε τότε το γράμμα του νόμου κλάφτε το από τώρα.
Μπα, ώστε «ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της ολοένα και μεγαλύτερης αυστηροποίησης του νόμου»; Ε τότε ας τρέξουμε αυτό το χρόνο ακόμη πιο γρήγορα.
Μπα, ώστε «να εύχονται μια σύντομη διευθέτηση του ζητήματος της ιθαγένειας με τους τωρινούς όρους παρά μια μεταγενέστερη διαχείρισή του με πολύ δυσμενέστερους»; Ε τότε ας παραιτηθούμε εμείς από τώρα, αφού οι απέναντι δεν πρόκειται επ’ ουδενί να εγκαταλείψουν το στόχο της ακόμη δραστικότερης συρρίκνωσης όποτε οι όροι καταστούν δυσμενέστεροι.
Μπα, ώστε «το διαφαινόμενο μέτριο κλείσιμο της ιθαγενειακής στρόφιγγας» δεν είναι παρά «αποτέλεσμα ενός εύλογου συμβιβασμού, με βάση τη σύνθεση της κυβερνητικής συμμαχίας»; Ε τότε κάτι δεν έχουμε καταλάβει σωστά ως προς αυτήν ακριβώς τη σύνθεση.
Το ζητούμενο για τους κυβερνητικούς εταίρους είναι να προβάλλουν προς αλλήλους τις αξιώσεις τους, καθένας κατά τις δικές του προτεραιότητες.
Όχι ν’ απευθύνονται πρωτίστως στο εσωτερικό τους http://www.kouvelis.gr/synentefxeis_temp.aspx?Sin_ID=132 βαφτίζοντας το κρέας ψάρι,
υπερθεματίζοντας, αν είναι ποτέ δυνατόν, υπέρ αλλαγών του νόμου που «θα τον καθιστούν πιο λειτουργικό»,
υποσχόμενοι, αν είναι ποτέ δυνατόν, εγκατάλειψη των ημετέρων «ιδεοληψιών» (ποιές ήσαν εκείνες άραγε;),
ή συμπεραίνοντας, αν είναι ποτέ δυνατόν, πως «η αντίδραση των Ανεξάρτητων Ελλήνων και της Χρυσής Αυγής δείχνουν ότι το κοινό πλαίσιο των τριών κομμάτων είναι σαφώς σε προοδευτική και δημοκρατική κατεύθυνση».
Αλλ’ αυτά μας κάνει η οικονομική κρίση: όλοι συναγωνίζονται ποιός θα φανεί περισσότερο αντιμνημονιακός, και τη λοιπή ατζέντα ας τη διαμορφώσει ελεύθερα η Χρυσή Αυγή που άλλωστε «αντανακλά τη βούληση του εκλογικού σώματος».
Κρίμα.
Δεν δηλώνω ευχαριστημένος με την συνισταμένη της πολιτικής κυβερνητικής τριλογίας ούτε με την αντανάκλασή της στο θέμα της ιθαγένειας.
Αυτό που λέω είναι πως πριν αξιολογήσει κανείς τη διαφαινόμενη εξέλιξη πρέπει να την εντάξει στο συνολικό σκηνικό.
Δεν φαντάζομαι να αμφισβητείς ότι η πλειονότητα θα ήθελε να μην παίρνουν ιθαγένεια οι μετανάστες που δικαιούνται πρόσβαση σε αυτή με τον τωρινό, τον προηγούμενο ή τον επόμενο νόμο. Με αυτό ως δεδομένο και με την ενδοκυβερνηιτκή «ισορροπία» ως αναγκαστική συνθήκη, επιμένω ότι είναι κέρδος η μη κατάργηση του νόμου όπως υποσχόταν ο Σαμαράς και ότι ο χρόνος λειτουργεί αρνητικά για τη δική μας οπτική.
Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει κανείς να εγκαταλείψει τις θέσεις του, ότι θα σταματήσουμε να λέμε τα προφανή και να εγκαλούμε τη ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ (εν προκειμένω) για ηττοπαθή στάση, όπως σωστά την αποκαλείς.
Κέρδος θα είναι κατά τη γνώμη μου να εγκαλείται η ΔΗΜΑΡ από τα αριστερά για υπαναχώρηση, αν και αυτό θα δικαιώνει τον Σαμαρά που θα εγκαλείται από τα δεξιά για το ίδιο ακριβώς αμάρτημα. Και πάντως, συμφωνώ με τον Χριστόπουλο που στη συνέντευξή του στην Αυγή θεωρεί ότι το κρίσιμο είναι η 2η γενιά. Εκεί ναι, πρέπει να δοθεί μάχη και το θέμα να αναδειχτεί σε κρίσιμο μέγεθος και «κόκκινη γραμμή».
Αυτό όμως δεν με κάνει να παραβλέπω ότι την ατζέντα την έχει ήδη βάλει η ΧΑ, δεν απειλεί να το κάνει στο μέλλον όπως γράφεις στο τέλος. Εκεί αναγκαστικά καλούμαστε να αντιπαρατεθούμε, εκεί και σήμερα. Δεν είμαστε πια στην πρώτη ροζ περίοδο του ΓΑΠ με την ιθαγένεια και το opengov να μονοπωλούν και να χαϊδεύουν την δημοκρατική μας ευαισθησία.
Στις λοιπές εκτιμήσεις συμφωνώ και πάντως ό,τι βρίσκει αντίθετους τους ναζί και τους καμένους συνωμοσιολόγους δεν είναι αυτόχρημα προοδευτικό.
Ευχαριστώ για την απάντηση, όμως θεωρώ επισφαλές το υποτιθέμενο δεδομένο της πλειονότητας: στα ποσοστά του Μαϊου, πριν δηλαδή από τη διλημματική τους μετεξέλιξη (επ’ άλλου διλήμματος, υπενθυμίζω!), το άθροισμα ΝΔ+ΑΝΕΛ+ΧΑ+ΛΑΟΣ δεν έφθανε ούτε 40%. Με ανησυχεί ιδίως η δημόσια προεξόφληση αυτών και άλλων συναφών «δεδομένων» (και μάλιστα από ποιόν!), πριν καν αρχίσει η ουσιαστική ενδοκυβερνητική διαπραγμάτευση – εκτός πια αν ήδη τέλειωσε και δεν το ξέρουμε!
Κι εμένα με θλίβει το πνεύμα του άρθρου…
Δύο παρατηρήσεις μόνο…
1) Είναι λάθος ότι η κοινωνία είναι αντίθετη στο θέμα της δεύτερης γενιάς. Αυτό είχε ρητά τονιστεί και αναδειχτεί και επί εποχής Ραγκούση, και το βιώνουμε όλοι, στις επαφές μας με κόσμο που κατά τα αλλά έχει αρνητική στάση στο εν γένει μεταναστευτικό. Είχαν γίνει και έρευνες, και ήταν πολύ θετικές.
2) Ο Σαμαράς ουδέποτε είχε μιλήσει για πλήρη κατάργηση, αλλά για δυνατότητα κτήσης στην ενηλικίωση, αντί για την εξαετή φοίτηση σε σχολείο, καθώς και για επαναφορά της δεκαετίας νόμιμης διαμονής για ενηλίκους αιτούντες, αντί για την επταετία που όρισε ο νόμος Ραγκούσης.
Κατά συνέπεια, τεράστιες οι ευθύνες της ΔΗΜΑΡ.
Για να μην ξεχνάμε και τα πιο πρόσφατα και χάσουμε τον μπούσουλα, για το εάν ο Σαμαράς μίλησε για κατάργηση του νόμου αγαπητέ Νάσο σε παραπέμπω εδώ Από την ημερομηνία θα δεις ότι δεν έχει περάσει πολύς καιρός.
Για το εάν η κοινωνία υποστηρίζει τον νόμο μίλησα, όχι για τη 2η γενιά. Το γεγονός ότι θεωρούμε μερικά ζητήματα σημαντικά ας μη μας κάνει να χάνουμε την επαφή με την πραγματικότητα: το ξενοφοβικό κλίμα που εντάθηκε με τα θέματα ασφάλειας και την κρίση εκανε ακόμα περισσότερο κόσμο να αντιτίθεται στον νόμο.
Το θέμα της 2ης γενιάς προφανώς και είναι «πιο φιλικό στον χρήστη» και βεβαίως πρέπει να αποτελέσει «κόκκινη γραμμή» για τους όποιους υποστηρικές μιας πιο ανοιχτής οπτικής εντός της κυβέρνησης
Νομίζω ότι η κοινωνία είναι επιφυλακτική όχι για τις ρυθμίσεις του συγκεκριμένου νόμου, αλλά γενικώς και αορίστως για το ίνδαλμα ή μάλλον το φάντασμά του, έτσι όπως το έπλασαν και το αναδεικνύουν επί διετίαν οι γνωστοί κύκλοι. Η πρόκληση λοιπόν (για όλους εμάς, όχι φυσικά για το κόμμα που αποποιείται την πατρότητά του) δεν έγκειται στο να χωνέψουμε εκ προοιμίου ως μοιραίες κάποιες αβαρίες και υποχωρήσεις ή να τις παρουσιάσουμε ντε και καλά ως «λειτουργικές» ή «προοδευτικές» (ακόμη αδυνατώ να πιστέψω ότι όντως έχω διαβάσει τέτοια εξωφρενικά), αλλά στο να εξηγήσουμε το αληθές περιεχόμενο του νόμου και την απόστασή του από τα τρέχοντα παραληρήματα.