Υπουργοί – παρατηρητές πτηνών

Ο κ. Υπουργός διαθέτει μια ζηλευτή ιδιότητα: είναι εξωτερικός παρατηρητής, ένας αποστασιοποιημένος μελετητής. Σαν άλλος birdwatcher στέκεται στις πλαγιές και στα περάσματα και κοιτάζει με τα κιάλια τα κοινωνικά φαινόμενα να περνάνε. Και περνάνε πολλά, σμήνη ολόκληρα από παθογένειες σκίζουν τους αιθέρες μπροστά στα υπουργικά κιάλια. Πελατειακές σχέσεις, συντεχνιακά προνόμια, διαφθορά και συγκάλυψη, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, δημοσιοϋπαλληλικές νοοτροπίες, θεσμικά ελλείμματα, συνδικαλιστικές στρεβλώσεις, παλαιοκομματικές συμπεριφορές. Ακούραστος εκείνος παρατηρεί και σχολιάζει. Έχει την ψευδαίσθηση ότι, όπως κι ο ίδιος, έτσι και κανείς άλλος δεν τον αναγνωρίζει ως μέρος του τοπίου.

Στους υδροβιότοπους του κ. Υπουργού θάλλει η διαπιστωτική μπαναλιτέ. Εκεί μπορεί άκοπα να στηλιτεύει με τεντωμένο το δάχτυλο της απαξίας. Επικρίνει, σηκώνει το φρύδι, αγανακτεί.

Τα βάζει με τους υπεράριθμους δημοσίους υπαλλήλους και το τέρας της δημόσιας διοίκησης που πνίγει κάθε δημιουργική ικμάδα. Οι στρεβλώσεις της διοίκησης ανάγονται έτσι σε αυτόνομο και σχεδόν αυτοφυές πρόβλημα, μια ακατανόητη κακοήθεια σε έναν κατά τα άλλα υγιή οργανισμό, ένα καπρίτσιο χωρίς πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα. Παραβλέπεται ότι ο πολιτικός φορέας του κ. Υπουργού επί δεκαετίες δίδαξε ήθος σε αυτούς τους υπαλλήλους, σε αγαστή, δήθεν αντιθετική, σύμπνοια με τον όμαιμο γαλάζιο σχηματισμό. Διότι πώς θα υποδειχθούν ως υπεύθυνοι οι «κηφήνες του δημοσίου» αν δεν κοπούν τα νήματα της αιτιότητας που τους συνδέουν με πάτρωνες, κομματάρχες και προστάτες; Πώς θα ριχτεί το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων στην αρένα;

Έπειτα ο κ. Υπουργός μέμφεται τις αγκυλώσεις του Συντάγματος. Μετά από τις αναθεωρήσεις των τελευταίων ετών, τόσες και τέτοιες που ζηλεύουν την ευελιξία του συνταγματικού νομοθέτη ακόμα και τα δεκαπενταμελή μαθητικά συμβούλια, έρχεται ο κ. Υπουργός και αποκαλύπτει ότι το ισχύον Σύνταγμα φταίει για την κακοδαιμονία της διοίκησης. Με μαγικό τρόπο, πάλι ο ίδιος και οι συνήθεις «συνταγματολογούντες», έμπλεοι βουλιμικού αναθεωρητικού οίστρου, είναι έξω από το κάδρο.

Στο τέλος ο κ. Υπουργός, διόλου παράξενο, θυμάται τις ευθύνες της Αριστεράς για την κρίση. Δεν είμαι από εκείνους που εξαιρούν την Αριστερά από τις ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση. Ίσα ίσα, θεωρώ ότι ο συλλογισμός «δεν κυβέρνησε άρα δεν ευθύνεται» είναι ανιστόρητος και απλουστευτικός, ένα σόφισμα. Δεν μπορεί να παραβλέπεται ότι η ιδεολογική σκιά της Αριστεράς ήταν και είναι πολύ μεγαλύτερη από το μπόι της. Το στίγμα της στους μεταπολιτευτικούς συλλογικούς αξιακούς κώδικες υπερέβαινε κατά πολύ τα εκλογικά της ποσοστά. Έχει λοιπόν ευθύνες για πράγματα που έκανε και άλλα που δεν έκανε. Αυτές οι ευθύνες πρέπει να επισημαίνονται στο μέτρο που αναλογεί. Αν μη τι άλλο, αποτελούν αντίβαρο στην ευκολία της ισοπεδωτικής απόρριψης των πάντων ή της βολικής απαλλαγής ημών δια της γενικόλογης καταδίκης των κυβερνώντων. Παράλληλα όμως ας υπενθυμίσουμε στον κ. Υπουργό ότι πάντα στην Αριστερά κατέφευγε, είτε για να δανειστεί επαναστατικό αμπέχωνο παλιότερα είτε για να δανειστεί βολικούς αντιπάλους σήμερα.

Ο κ. Υπουργός δεν είναι μόνος. Μαζί του έχουν πορευτεί και πορεύονται βουλευτές, δημοσιογράφοι, εκκλησιαστικοί παράγοντες, επιχειρηματίες, συνδικαλιστές και πολλοί άλλοι. Ως εξωτερικοί παρατηρητές φωτογραφίζουν κοινωνικές ομάδες ή πολιτικές δυνάμεις ως υπεύθυνες για την κρίση και οι ίδιοι φροντίζουν να λείπουν από τη φωτογραφία. Μιλούν θυμωμένα και «αποφασιστικά» γιατί πιστεύουν ότι έτσι απομακρύνονται οι ίδιοι από το κάδρο. Διαμορφώνεται μια νέα κοινοτοπία του τολμηρού λόγου, ίδιον υπουργών που μιλάνε αντί να κυβερνούν. Γιατί βέβαια η λεκτική επίθεση είναι ευκολότερο βήμα προς την μιντιακή αθανασία από την τόσο περιφρονημένη άσκηση διοίκησης.

Όμως κάποτε, ώ του θαύματος, έρχονται στοιχεία που αναγκαστικά βάζουν τον κ. Υπουργό στο κάδρο. Για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι το επαπειλούμενο κλείσιμο 210 κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας θα προκαλέσει τη διακοπή παροχής υπηρεσιών σε πάνω από 35.000 ασθενείς, την επιστροφή στα ψυχιατρεία 1.500 ψυχικά πασχόντων που φιλοξενούνται στις στεγαστικές δομές και την απόλυση 3.050 εργαζομένων. Την ίδια στιγμή αποκαλύπτεται ότι η Ελλάδα έχει απορροφήσει μόλις το 2% των 377,35 εκατ. ευρώ που διατίθενται στο πρόγραμμα ψυχικής υγείας από το ΕΣΠΑ. Μετά από αυτό, το μόνο που μένει να ακούσουμε από υπουργικά χείλη είναι η φράση «ας ήμουν μια μέρα υπουργός και θα βλέπατε»…