Δεν είναι δύσκολο να προκληθεί φόβος στην κοινωνία του θεάματος. Αρκεί η επανειλημμένη προβολή της απειλής: ο βιαστής που κυκλοφορεί ασύλληπτος και σκιάζει με τη βία του μια περιοχή της μεγαλούπολης. Το τέλειο τηλεοπτικό προϊόν, ειδικά τώρα που ο χειμώνας μάς κλείνει νωρίτερα στο σπίτι και γυρεύουμε υποσυνείδητα το συνδυασμό του έξωθεν κινδύνου και της ένδον ασφάλειας. Η τηλεόραση πρόθυμα παίζει τη γέφυρα ανάμεσα στα δυο και καθησυχάζει τους φόβους μας. Χρειάζεται μόνο να παρέχουμε ευήκοον ους και να εξαντλούμε τη συζήτηση περί σεξιστικής βίας στα αστυνομικά σενάρια.
Αν δείξουμε όμως λίγη καχυποψία, προφανώς όχι αμφισβητώντας ή υποτιμώντας την κτηνώδη βία του βιαστή, αλλά αναζητώντας εκείνες τις μορφές της βίας που συχνά αποσιωπώνται, το σκηνικό αλλάζει. Τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η βία κατά των γυναικών έχει πολλά άλλα προσωπεία.
Προσωπείο πρώτο: η σιωπηρή μάζα. Το υποτιθέμενο άλλοθι της πλειονότητας. Ψωνίζει από το βαλκανικό σουπερμάρκετ και καλύπτει με την κυρίαρχη κουλτούρα της αυτή την αγορά σάρκας. Παρενοχλεί σεξουαλικά, φλερτάρει ακόμα και με την ιδέα του εξαναγκασμού στη σεξουαλική πράξη.
Προσωπείο δεύτερο: το οικογενειακό άβατο. Οι κλειστές πόρτες των σπιτιών, η βία ως αναπόσπαστο στοιχείο της οικογένειας, θέμα ταμπού από τα λίγα.
Προσωπείο τρίτο: η κρατική εξουσία. Επιμένει συστηματικά να χαρακτηρίζει τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων ως λαθρομετανάστες και εγκληματίες αντί ως θύματα σοβαρών εγκλημάτων. Στο τοπικό επίπεδο η αυθαιρεσία ενίων αστυνομικών οργάνων, ανθρώπων βουτηγμένων στο εμπόριο αυτό μέχρι το λαιμό, έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Κλασικότερη αντίδραση μόλις απειληθεί ο κύκλος της σιωπής είναι η ταχύτατη απέλαση του θύματος. Αν η μέθοδος αποτύχει και η υπόθεση οδηγηθεί στη δικαιοσύνη, ακολουθείται η πεπατημένη των συνεχών αναβολών και των απειλών για ανασκευή καταθέσεων. Ευτυχώς μερικοί δικαστές αντιστέκονται στην προσπάθεια επιβολής αυτής της ιδιότυπης «ομερτά».
Ανάγλυφο το πλέγμα της βίας, πατάει σε γερά πόδια. Η «εθνική ιδεολογία» της οικονομικής και γεωπολιτικής κυριαρχίας στην ευρύτερη περιοχή συναρθρώνεται αρμονικά με την πανίσχυρη παράδοση της επιβολής του αρσενικού. Το τρέχον πρότυπο της κατανάλωσης, ακόμα και ανθρώπινων προϊόντων, συνδυάζεται τέλεια με την ατιμώρητη (στην πράξη) ενδοοικογενειακή βία. Στην καθομιλουμένη, ο αφέντης του σπιτιού δικαιούται να το ρίχνει και λίγο έξω. Και βέβαια, η αποδοχή της ύπαρξης μιας ανθρωπομάζας χωρίς στοιχειώδη δικαιώματα, ενός εισαγόμενου προλεταριάτου προς ικανοποίηση εγχώριων ορμών, συμπληρώνεται από τη συμμετοχή στο κύκλωμα και κρατικών λειτουργών που φροντίζουν να μην υπάρξουν ανεπιθύμητες «διαρροές».
Ουσιαστικά λοιπόν, για να κοιτάξουμε κατάματα τη Τζίνα Μ. ή την Καμέλια Π. που διώκονται για παράνομη είσοδο στη χώρα και βρίσκονται έντρομες στο εδώλιο δίπλα σε όσους κατηγορούνται για την αρπαγή, το βιασμό, την κακοποίηση και τη βίαιη εκπόρνευσή τους σε ηλικία 15 και 16 ετών, πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα εμάς τους ίδιους. Πράγμα δύσκολο. Πιο εύκολο να καταναλώσουμε μονομερώς φόβο, το φόβο που μας προκαλεί ο άγνωστος βιαστής, παρά να αναλογιστούμε το φόβο που προκαλούμε εμείς ως σύνολο στον μισό μας εαυτό.
Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ
αντίφωνο 